सामान्य विज्ञान (General)
31 August 2020
वस्त्रप्रावरणाची निवड व त्यांची योग्य ती देखभाल
23 October 2020
या नावांमागे दडलंय काय?
12 November 2020
नोबेल पारितोषिक
8 December 2020
सूक्ष्म कणांचे तुलनात्मक आकार (The Relative Size of Particles)
Article in English संपूर्ण लेख इथे वाचा8 December 2020
दूध एक पूर्णान्न
5 February 2021
ध्यासपर्व
18 March 2021
आपल्या सूर्यमालेतील ग्रह
Article in English संपूर्ण लेख इथे वाचा
1 April 2021
ऑक्सिजन प्लॅन्टमधील ऑक्सिजन निर्मिती
26 May 2021
आपल्या सूर्यमालेतील ग्रह
1 Apr. 2021
सूर्यापासून क्रमाने असणारे ग्रह
ग्रहांचे तुलनात्मक आकार
Jupiter (गुरू), Saturn (शनी), Earth (पृथ्वी), Venus (शुक्र), Mars (मंगळ), Mercury (बुध)
आपल्या सूर्यमालेतील ग्रहांची वैशिष्ठ्ये
विद्यार्थी मित्रमैत्रिणींनो, शेवटच्या पानावरील तक्ता वाचण्याआधी त्यातील 7 व्या उभ्या ओळीत दिलेला, ग्रहाचा ’पृथ्वीवरून भासणारा आकार’ ह्याचा अर्थ समजावून घेऊया. पृथ्वीवरून भासणारा आकार (Apparrent size from earth) तक्त्यामधे ’आर्क सेकंद’ ह्या एककात दिला आहे. पण आर्क सेकंद म्हणजे काय? हे कळण्यासाठी खालील आकृती पहा.
पृथ्वीवरून आपण जेव्हा एखादा ग्रह पहातो तेव्हा त्या ग्रहाच्या गोलीय व्यासाने आपल्या डोळ्याशी केलेला कोन ’आर्क सेकंद’ ह्या एककात सांगितला जातो. अर्थातच हा कोन त्या ग्रहाचा व्यास आणि त्याचे पृथ्वीपासूनचे अंतर ह्यावर अवलंबून असतो. 1 आर्क डिग्री = 60 आर्क मिनिटे, 1 आर्क मिनिट = 60 आर्क सेकंद.
एक उदाहरण बघा: पृथ्वीवरून दिसणाऱ्या आकाशात सूर्य व चंद्र सारख्याच आकाराचे आपल्याला भासतात. असं का बरं? कारण सूर्याचा आकार चंद्राच्या आकारापेक्षा 400 पटीने मोठा आहे, पण सूर्य हा चंद्रापेक्षा 400 पटीने पृथ्वीपासून लांब आहे! पृथ्वीवरून सूर्य आणि चंद्र सारख्या आकाराचे भासत असल्यामूळेच तर आपण ’खग्रास’ सूर्यग्रहण बघू शकतो!
आपल्या सूर्यमालेतील ग्रह
** Planet (or Dwarf Planet) |
Distance from the Sun (Astronomical Units miles km) |
Period of Revolution Around the Sun (1 planetary year) |
Period of Rotation (1 planetary day) |
Mass (kg) |
Diameter (miles km) |
Apparent size from Earth |
Temperature (K Range or Average) |
Number of Moons |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mercury | 0.39 AU, 36 million miles 57.9 million km |
87.96 Earth days | 58.7 Earth days | 3.3 x 1023 | 3,031 miles 4,878 km |
5-13 arc seconds | 100-700 K mean=452 K |
0 |
| Venus | 0.723 AU 67.2 million miles 108.2 million km |
224.68 Earth days | 243 Earth days | 4.87 x 1024 | 7,521 miles 12,104 km |
10-64 arc seconds | 726 K | 0 |
| Earth | 1 AU 93 million miles 149.6 million km |
365.26 days | 24 hours | 5.98 x 1024 | 7,926 miles 12,756 km |
Not Applicable | 260-310 K | 1 |
| Mars | 1.524 AU 141.6 million miles 227.9 million km |
686.98 Earth days | 24.6 Earth hours =1.026 Earth days |
6.42 x 1023 | 4,222 miles 6,787 km |
4-25 arc seconds | 150-310 K | 2 |
| Jupiter | 5.203 AU 483.6 million miles 778.3 million km |
11.862 Earth years | 9.84 Earth hours | 1.90 x 1027 | 88,729 miles 142,796 km |
31-48 arc seconds | 120 K (cloud tops) |
67 (18 named plus many smaller ones) |
| Saturn | 9.539 AU 886.7 million miles 1,427.0 million km |
29.456 Earth years | 10.2 Earth hours | 5.69 x 1026 | 74,600 miles 120,660 km |
15-21 arc seconds excluding rings |
88 K | 62 (30 unnamed) |
| Uranus | 19.18 AU 1,784.0 million miles 2,871.0 million km |
84.07 Earth years | 17.9 Earth hours | 8.68 x 1025 | 32,600 miles 51,118 km |
3-4 arc seconds | 59 K | 27 (6 unnamed) |
| Neptune | 30.06 AU 2,794.4 million miles 4,497.1 million km |
164.81 Earth years | 19.1 Earth hours | 1.02 x 1026 | 30,200 miles 48,600 km |
2.5 arc seconds | 48 K | 13 |
| Pluto (a dwarf planet) | 39.53 AU 3,674.5 million miles 5,913 million km |
247.7 years | 6.39 Earth days | 1.29 x 1022 | 1,413 miles 2,274 km |
0.04 arc seconds | 37 K | 4 |
Download article (PDF)
** Content courtesy www.enchantedlearning.com
Send us your feedback
All diagrams, pictures, tables etc. are from websites on Internet. We are thankful to all these sources.
Vidnyanvahini is a Non-Governmental Organisation (NGO) and this entire write up is for students, teachers and general public, free of charge.
IT IS NOT FOR ANY COMMERCIAL USE.